پیدایش بیماری اوتیسم در بچه ها چگونه است؟
اوتیسم یا درخودماندگی یک بیماری پیچیده‌ی عصبی-رفتاری است که شامل اختلال در تعاملات اجتماعی، رشد کلامی و مهارت‌های ارتباطی همراه با رفتارهای سخت و تکرار شونده است و به دلیل گستردگی علائم، آن را اختلال طیف اوتیسم می‌نامند. این بیماری اختلال در طیف وسیعی از علائم و مهارت‌ها در سطوح مختلف را شامل می‌شود.
درجات مختلف این بیماری می‌تواند از یک اختلال ساده که تا حدودی زندگی طبیعی بیمار را محدود می‌کند، تا یک ناتوانی شدید که به مراقبت‌های اساسی نیاز دارد، گستردگی داشته باشد. بچه مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط مشکل دارند و قادر به فهم افکار و احساسات دیگران نیستند، بنابراین در بیان احساسات خود از طریق کلمات، رفتارها، حالات صورت یا لمس کردن دچار مشکل هستند.
علت اوتیسم چیست؟
اوتیسم علت واحدی ندارد. زمانی تصور می‌شد که اختلال روان‌شناختی ناشی از تجارب تروماتیک (ضربه به سر)، منجر به انحراف هیجانی و اجتماعی می‌شود که این صحیح نیست. امروزه، پژوهشگران معتقدند که احتمالاً چندین ژن، ترکیب با عوامل محیطی، در ایجاد اوتیسم دخیل باشند. همچنین بعضی مطالعات در افراد اوتیسم، نابهنجاری‌هایی در چندین ناحیه مغزی شامل مخچه، آمیگدال (بادامه) و هیپوکامپ را نشان داده‌اند. این یافته‌ها قابل توجه و مهم هستند و نیاز به مطالعه بیشتری دارند.
علائم و نشانه‌های اوتیسم چیست؟
علائم اوتیسم معمولا در سه سال اول زندگی ظاهر می‌شود و برخی بچه ها این علائم را از بدو تولد نشان می‌دهند، با این حال بعضی‌ها در ابتدا نرمال به نظر میرسند، اما این علائم به طور ناگهانی از ۱۸ تا ۳۶ ماهگی ظاهر می‌شوند، به هر حال در برخی افراد تا زمانی که در جامعه حضور نیابند، علائم اختلالات ارتباطی بروز نخواهد کرد. شیوع اوتیسم در پسران چهار برابر دختران است. عوامل نژادی، قومی، اجتماعی، میزان درآمد خانواده، سبک زندگی یا تحصیلات بر ابتلای بچهان به اوتیسم هیچ تاثیری ندارد. این بیماری روندی رو به رشد دارد اما هنوز علت افزایش آن مشخص نیست، که آیا به دلیل افزایش تشخیص درست بیماری است یا بروز سایر بیماری ها؟
بیماری اوتیسم تاثیرات فراوانی بر تعاملات اجتماعی و ارتباطات فرد می‌گذارد، از جمله:
- الگوهای گفتاری غیر معمول مانند حرف زدن شبیه به ربات
- اجتناب از تماس چشمی با دیگران
- عدم پاسخگویی در برابر صدا زدن اسم فرد مبتلا
- توسعه‌ی دیررس مهارت‌های گفتاری
- مشکل در حفظ مکالمه
- تکرار مداوم عبارات
- مشکل واضح در درک احساسات و بیان شان
علاوه بر اختلال در ارتباط، فرد مبتلا به اوتیسم ممکن است رفتارهای تکراری یا غیر معمول داشته باشد.
اختلال در عملکرد اجتماعی:
یکی از علامت‌های مهم اوتیسم، اختلال در ارتباطات اجتماعی است. بچهان طبیعی از همان هفته‌های اول تولد به طور قابل ملاحظه ای اجتماعی هستند، در واقع نوزاد انسان به طور ذاتی برای ارتباط اجتماعی و تشخیص چهره‌ی انسانی آمادگی دارد، در حالی که در بچهان دارای اتیسم گرایش کمی به چهره‌ی انسانی وجود دارد و به دنبال آن، این بچهان گرایش کمی به برقراری تماس چشمی دارند. آن‌ها در درک احساسات دیگران مشکل دارند و قادر به همدلی با آن‌ها و قرار دادن خود به جای آن‌ها نیستند و این سد بزرگی بر سر دوست‌یابی آن‌هاست.
این مشکلات در مراحل ابتدایی رشد به صورت‌های زیر آشکار می‌شود:
- بچه کمتر به دیگران نگاه می‌کند.
- بچه کمتر غان و غون می‌کند یا اصلا نمی‌کند.
- وقتی بچه را صدا می‌کنند پاسخ نمی دهد (به نام خودش واکنش نشان نمی‌دهد).
- در مقابل لبخند دیگران کمتر لبخند می‌زند.
- بچه ارتباط غیر کلامی برقرار نمی‌کند؛ مثلاً نمی‌تواند به اشیاء مورد علاقه‌ی خودش اشاره کند.
- بازی‌های اجتماعی (مثلاً دالیبازی یا قایم باشک) را انجام نمی‌دهد و یا به طور یک جانبه و با خودشان انجام می‌دهد.
اختلال ارتباطی
از دیگر مشکلات اصلی در اتیسم، اختلال جدی در برقراری ارتباط است. افراد دارای اتیسم در جنبه‌های مختلف رشد زبان، گفتار و ارتباط مشکل دارند. بچهان دارای اتیسم نمی‌توانند برای اهداف اجتماعی از زبان استفاده کنند. برای مثال نمی‌توانند برای برقراری رابطه‌ی اجتماعی کلمات و زبان را به کار بگیرند. نیمی از افراد دارای اتیسم هرگز از زبان و گفتار جهت ارتباط استفاده نمی‌کنند و در صورت استفاده از کلام در گفتار این افراد مشکلات زیر چشم می‌خورد:
۱-تکرار طوطی‌وار جملات و کلمات که به دو صورت ظاهر می‌شوند:
هنگامی که فردی با آن‌ها صحبت می‌کند همزمان جملات او به صورت طوطی وار تکرار می‌کنند.
جملات و عباراتی که دیگران به کار می‌برند را به حافظه می‌سپارند و بعداً بدون اینکه آن جملات کاربردی داشته باشند آن‌ها رابه صورت طوطی وار تکرار می‌کنند.
۲-استفاده نادرست از ضمایر؛ مثلاً بچه بجای آنکه بگوید “من” می‌گوید “او” .
۳-فقدان آهنگ و ملودی معمول در کلام. به این صورت که آهنگ کلام بچه یکنواخت و ثابت است.
۴-معمولاً معنا و مفهومی در گفتار این بچهان وجود ندارد.
۵-این بچه جهت برقراری ارتباط از کلام استفاده می‌کنند.
۶-در گفتار خود به خوبی از حروف ربط استفاده نمی‌کنند.
عوامل ایجاد اوتیسم چیست؟
عامل اوتیسم دقیقا مشخص نیست، اما محققان معتقدند که اختلال در بخش‌هایی از مغز که مسئول تفسیر پیام‌های دریافتی از اندام‌های حسی و پردازش گفتار در مغزاست، منجر به اوتیسم می‌شود. همچنین هیچ شواهدی مبنی بر تاثیر محیط روانی اطراف بچه مانند مراقبان او بر ایجاد اوتیسم وجود ندارد.
ژنتیک
اوتیسم با سابقه‌ی خانوادگی مثبت، ارتباط دارد، محققان ترکیب خاصی از ژن‌ها را عامل آن می‌دانند.
سن بالا
اما عوامل دیگری مانند سن بالای پدر یا مادر شانس ابتلای بچه به اوتیسم را افزایش می‌دهد.
برخی داروها
استفاده از برخی داروها و مواد شیمیایی در زمان بارداری مانند داروهای ضد تشنج، مصرف مشروبات الکلی نیز شانس ابتلای فرزند به اوتیسم را افزایش می‌دهد.
اختلالات متابولیسمی
اختلالات متابولیسمی مانند دیابت یا چاقی مادر حتی باعث افزایش احتمال ابتلای بچه به اوتیسم می‌شود.
نقص آنزیمی
در برخی موارد اوتیسم به دلیل برخی اختلالات مانند فنیل کتونوریای درمان نشده ( نقص متابولیکی مادرزادی که به دلیل کمبود آنزیم فنیل الانین هیدروکسیلاز، سطح فنیل الانین در خون افزایش یافته همچنین ادرار و تنفس آن‌ها بوی کپک می‌دهد.) و سرخچه رخ می‌دهد.
گرچه برخی بعضی اوقات واکسیناسیون را علت اوتیسم می‌دانند، اما هیچگونه شواهدی مبنی بر تایید این فرضیه پیدا نشده است!
اختلال شناختی
نیمی از بچه های دارای اوتیسم هوش پایینی دارند. در برخی از این افراد هوش جزیره‌ای وجود دارد. هوش جزیره‌ای به این معناست که بچه در یک یا چند زمینه (مانند نقاشی یا موسیقی) توانایی‌های قابل توجه دارد در حالی که ممکن است از نظر سایر توانایی‌ها مشکل داشته باشد. همچنین در آن‌ها تفکر انتزاعی وجود ندارد. یعنی بچه نمی‌تواند خودش را به جای دیگران قرار دهد و یا به مسائلی غیر از چیزهایی که به چشم می‌بیند فکر کند. هرچه بهره‌ی هوشی در این افراد پایین‌تر باشد احتمال بروز تشنج مغزی بالاتر می‌رود. توانمندی‌های حرکتی و درک لمسی نیز در این افراد بهتر از توانمندی درک مفاهیم نمادین است.
چگونه اوتیسم را تشخیص می‌دهند؟
هیچ آزمون خاصی جهت تشخیص اوتیسم وجود ندارد، در عوض، پزشکان این اختلال را در دوران بچهی و قبل از ۳ سالگی از طریق گزارشات والدین از رفتارها، مشاهدات و رد سایر بیماری‌ها و مشکلات، تشخیص می‌دهند.
تشخیص افتراقی اوتیسم چیست؟
اگر بچه ای دچار مشکلات شنوایی باشد، می‌تواند علائمی شبیه به اوتیسم داشته باشد.
درمان اوتیسم چیست؟
هیچ درمانی برای اوتیسم وجود ندارد. درمان اوتیسم در هر فرد با توجه به وجود علائم متفاوت است و درمان‌ها و راه حل‌هایی جهت مدیریت مشکلات همراه با اوتیسم وجود دارد، که این مشکلات می‌تواند شامل صرع، افسردگی، اختلال وسواسی-اجباری و اختلالات خواب باشد. در حالی که ممکن است این درمان‌ها برای همه‌ی افراد مبتلا به اوتیسم موثر واقع نشود، گزینه‌های کمک کننده‌ی بسیاری به مردم وجود دارد.دکتر مغز و اعصاب و روانشناسان می‌توانند بیماران را جهت دریافت درمان مناسب به دکتر روانپزشک ارجاع دهند.
