مراقبت از پای سالمندان دیابتی

بیماران دیابتی سالخورده به علت نوروپاتی محیطی، ناهنجاری‌های پا و بیماری شریانی محیطی (PAD) در معرض بیماری پای دیابتی قرار دارند. علل دیگر زمینه ساز آن عبارتند از:

  • ضعف بینایی سالمند

  • طریقه نامناسب راه رفتن
  • کاهش تحرک

مراقبت پای سالمند دیابتی

نوروپاتی یا آسیب اعصاب محیطی اصلی‌ترین عامل پای دیابتی، از عوارض شایع دیابت به علت عدم کنترل قندخون در طولانی مدت می‌باشد. انواع مختلف نورو پاتی شامل:

نورپاتی حسی: بیمار شکایت از مور مور شدن یا سوزن سوزن شدن کف پا و گاهی احساس درد و ناراحتی در کف پاها دارد.

نوروپاتی حرکتی: آسیب اعصاب باعث تحلیل عضلانی آن ناحیه شده یا موجب تغییر فرم انگشتان پای سالمند گردد.

نوروپاتی اعصاب خودکار: باعث افزایش خشکی پوست پای فرد دیابتی و افزایش احتمال ابتلا به بیماری پای دیابتی می‌شود.

سالمند مبتلا به نوروپاتی محیطی (اختلال در عملکرد اعصاب پا) نیازمند مراقبت‌های خاص پرستاری برای پیشگیری از زخم پای دیابتی است. زمان پرستاری از این بیماران، باید مواظب صدمات کوچک و تکراری پا (مانند صدمات ناشی از کفش پوشیدن) بوده تا از مشکلات بزرگتر جلوگیری کنیم.

سالمندان اغلب به دلیل نداشتن حس در کف پا متوجه زخم، تاول یا عفونت آن ناحیه نشده و زمینه را برای زخم‌های دیابتی فراهم می‌نمایند. زخم‌های سطحی پا به علت عدم کنترل مناسب قندخون به سرعت عفونی شده، گردش خون کم این ناحیه روند بهبودی زخم‌های عفونی را کند و تبدیل به زخم‌های دیابتی می‌کند.

مراحل مراقبت صحیح از پا در سالمندان دیابتی

  • روزانه پا از نظر هرگونه خراش، بریدگی یا علائمی مانند قرمزی و تاول بررسی شود.

  • هر روز پاها با مواد شوینده مناسب شسته شود.

  • بعد از هر بار شستشو پاها مرطوب گردد.
  • انجام اقدامات لازم پزشکی در صورت مشاهده هرگونه زخم یا خراش سطحی (مانند ضد عفونی کردن و پانسمان مناسب)

وظایف پرستار سالمند دیابتی

  1. مراقب سالمند باید به دلیل ضعف جسمی و بینایی بیمار، هر روز پاهای فرد را شسته و بعد از خشک کردن وجود خشکی حساسیت یا خراش را بررسی نماید.

  2. بین انگشتان پا برای کنترل عفونت‌های قارچی این نواحی پودر بزنید.

  3.  پس از شستشو برای جلوگیری از خشکی پوست پا از کرم‌های مرطوب کننده یا لوسیون استفاده کنید (البته نباید این مرطوب کننده‌ها را لای انگشتان پا بیمار بزنید)
  4. ناخن‌ها مرتب کوتاه شده و مراقب باشید هنگام کوتاه کردن آسیبی به انگشتان وارد نکنید
  5. برای مواظبت از آسیب‌های حین راه رفتن مطمئن شوید سالمند کفش یا دمپایی مناسبی به پا دارد.
  6. با ضد عفونی کردن و پانسمان اصولی زخم‌ها از عفونی شدن آنها جلوگیری کنید.
  7. قبل از پوشاندن کفش یا جوراب فرد از نبود اجسام تیز مطمئن شوید
  8. فعالیت فیزیکی یا برنامه ورزشی مناسب با شرایط بیمار برنامه ریزی کرده چرا که این کار باعث بهبود جریان خون پا و جلوگیری از بیماری پای دیابتی است.

در ادامه بخوانید : 6 بیماری مزمن شایع در سالمندان 

کفش مناسب سالمندان دیابتی

بیشترین آسیب پای سالمندان به دلیل کفش نامناسب زمان پیاده روی اتفاق می افتد بنابراین موقع انتخاب کفش بیمار ضروریست به نکات زیر توجه شود:

  • کف کفش علاوه بر انعطاف پذیری بالا و سبکی نباید لغزنده باشد. (مانند کفش‌های ورزشی با کفه نرم)

  • قبل از خرید  پای سالمند به دقت اندازه گیری شود تا کفش سایز مناسب پا انتخاب گردد (البته باید به پهن شدن پاها ناشی از تحلیل تاندون‌ها در سنین پیری، توجه شود)
  • کفش‌هایی با پاشنه کوتاه و پهن برای سالمندان بسیارمناسب‌تر و ایمن تر است. (پوشیدن کفش پاشنه بلند احتمال زمین خوردن و شکستگی را بالا می‌برد)
  • بخاطر تغییر سایز پا در طول روز کفش‌های بندی یا چسبی بخاطر قابلیت تنظیم اندازه گزینه بهتری هستند
  • به فشار مناسب کف کفش به پای سالمند در زمان خرید دقت نمایید.