سلامت روان در افراد سالمند
علائم و عوامل خطر ابتلا به بیماری روان در سالمندان
آیا مشکلات بهداشت روان با افزایش سن بدتر می‌شود؟ بیماری روان را نباید جز< طبیعی روند پیری در نظر گرفته و بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت افراد بزرگسال بیشتر از سالمندان دچار بیماری روان شده اما افراد سالمند کمتر به دنبال درمان رفته و همین علت عوارض ناشی از آن در سالمندان بیشتر است.
شایع‌ترین بیماری روان در دوران سالمندی اختلال شناختی شدید یا همان آلزایمر بوده که به طور میانگین حدود 8% از افراد در سنین پیری به آن دچار می‌شوند. همچنین بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت 5% از سالمندان بیشتر از 65 سال دچار افسردگی شده، اما در سالمندانی که در بیمارستان بستری بوده و یا در خانه سالمندان از آنها نگهداری می‌شود، این میزان به 13.5% افزایش می‌یابد. اختلال اضطرابی همراه با افسردگی بوده و طیف وسیعی از علائم را مانند وسواس یا فوبیا در سالمند ایجاد نموده و تقریباً 8% افراد بعد از سن 65 سال به آن دچار می‌شوند.
عوامل خطر برای اختلالات روان در سالمندان
افراد مسن نیز مانند سایر افراد تحت تأثیر فشارهای زندگی و استرس قرار داشته، با این تفاوت که در این افراد می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی روان گردد. به عنوان مثال: با همه گیر شدن بیماری کرونا و ایجاد اضطراب و نگرانی در عموم مردم، افراد سالمند بیشتر در معرض آسیب‌های روانی ناشی از آن بوده‌اند. بر اساس اغلام سازمان بهداشت جهانی و بهداشت روان Geriatric سایر عواملی که احتمال بیماری روان در سالمندان را افزایش داده شامل:
سوء مصرف مواد و الکل
- بیماری‌های مسبب زوال عقل (مانند آلزایمر)
- بیماری یا از دست دادن یکی از اعضاء خانواده یا دوستان
- بیمای‌های مزمن (مانند بیماری قلبی)
- دردهای مزمن
- تداخلات دارویی یا عوارض برخی داروها
- ناتوانی حرکتی یا جسمی (معلولیت در سالمند)
- بیماری‌های جسمی که مستقیماً بر حافظه و احساس فرد سالمند گذار است
- رژیم غذایی نامناسب با سوء تغذیه
ارزیابی سلامت روان سالمند توسط پرستار:
یکی از مشکلاتی که باعث تشخیص سخت بیماری‌های روان در سالمندان شده مشکلات جسمی سالمندان نسبت به شکایات آنها ادر زمینه بیماری‌های روان بیشتر، به همین دلیل این بیماری‌ها اغلب نادیده و برای درمان کمتر به روانپزشک مراجعه می‌گردد. از طرف دیگر برخی از مشکلات رفتاری افراد نشانه اولیه بروز یک بیماری جدی روان بوده بنابراین پنج ارزیابی روان باید در سالمندان به صورت روتین انجام شود، عبارتند از:
توانایی انجام کارهای روزمره و مراقبت از خود مانند لباس پوشیدن، تهیه غذا و استفاده از تلفن
- توانایی محافظت از خود و انجام ایمن کارهایی مانند رانندگی
- سلامت جسمی و بررسی هرگونه درد و ناراحتی جسمی یا کاهش اشتها که منجر به بستری در بیمارستان شود
- داشتن حالاتی مانند نا امیدی، انزوا یا نداشتن علاقه به کارهایی که قبلا دوست داشت
- مصرف داروها و عوارض مربوط به آنها
10 نشانه بیماری روان در سالمندان
هرچه افراد پیرتر می شوند یک سری تغییرات در رفتارهای آن طبیعی است مانند فراموش کردن تا حدی طبیعی بوده اما به تکرار و شدت پیدا کردن باید اقدامات پزشکی تشخیصی در مورد آن انجام شود. همین مسئله درمورد سایر بیماری های شایع روان سالمندی مانند افسردگی و اضطراب صدق کرده، بنابراین مراقب سالمند باید به علائم بیماری های روان تا حد زیادی آشنا باشد:
تغییر در ظاهر و لباس پوشیدن فرد و همچنین مشکل در به خاطر آوردن آدرس محل زندگی
- سردرگمی، مشکل در تمرکز و تصمیم گیری
- کاهش یا افزایش اشتها و تغییرات وزن سالمند
- خلق و خوی افسرده در فرد که بیشتر از دو هفته طول کشیده است
- احساس بی ارزشی، گناه یا عذاب وجدان، همچنین احساس درماندگی و داشتن افکار خودکشی
- از دست دادن حافظه به خصوص مشکل در به خاطر آوردن اتفاقات اخیر
- مشکلات جسمی بی علت مانند یبوست و یا درد یک اندام
- از دست دادن علاقه مندی به انجام کارهایی که قبلا دوست داشت
- ناتوانی و بروز مشکل در مدیریت مالی و کاری
- خستگی بی دلیل و خواب آلوده بودن
