پنومومنی سالمندان
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت ذات الریه و آنفلوانزا هشتمین علت مرگ سالمندان بوده و به همین دلیل پیشگیری از این بیماری در سالمندان بسیار مهم است. ذات الریه در واقع التهاب ریه بوده که ممکن است توسط باکتریها، ویروسها یا قارچ ها ایجاد شود. التهاب در ریه باعث تجمع مایعات در قسمت آلوده شده و با کاهش جریان خود در آن ناحیه، سطح اکسیژن خون پایین آمده و این باعث کاهش الکسیژن رسانی به سایر قسمت های بدن می شود. به همین علت شما در زمان ابتلا به ذات الریه طیف وسیعی از علائم بالینی (از فشارخون پایین تا نارسایی کلیوی)را مشاهده می‌نمایید.
علائم ذات الریه در سالمندان
سالمندان به دلایل مختلف بیشتر از سایر افراد مستعد ابتلا به ذات الریه بوده که از جمله آنها می توان به بیماری قلبی ضعف سیستم ایمنی اشاره نمود . این بیماری توسط بیش از سی نوع میکرو ارگانیسم ایجاد شده و به همین علت علائم مختلفی بسته به نوع میکروارگانیسم ایجاد می کند:
احساس ضعف
- سرفه
- خلط سبز یا زرد
- درد قفسه سینه
- سرگیجه
- تب
- لرز
- تنگی نفس
علاوه بر این علائم ذات الریه گاهی در سالمندان نسبت به سایر افراد بزرگسال متفاوت بوده، برای مثال ممکن است در سالمندان تب رخ نداده یا گاهی فقط دچار علائمی مانند بی‌حالی و کاهش اشتها شده یا به علت سرگیجه دچار سقوط گردند. تشخیص این بیماری در سالمندان آلزایمری بسیار سخت تر بوده، برای همین باید نسبت به کوچکترین تغییر رفتار در آنها هوشیار بوده و با پزشک معالج در مورد آن مشورت نمایید.
علل پنومونی و تشخیص در سالمندان
برای تشخیص قطعی این بیماری معمولاً پزشکان از گوش دادن به صدای ریه، انجام آزمایشات مختلف بر روی نمونه خون و خلط، پالس اکسی متری و همچنین سی تی اسکن از قفسه ریه استفاده مینمایند.
بیشترین میکرو ارگانیسمی ایجاد کننده پنومونی در سالمندان، استرپتوکوک ها علاوه بر آسیب به ریه های سبب مننژیت در سالمندان می‌شود. البته ویروس ها نیز میتوانند عامل پنومونی افراد پیر شده که ذات الریه ویروسی عوارض شدیدتری نسبت به سایر میکروارگانیسم ها داشته اند.
درمان و مدیریت پنومونی سالمندان
بسته به نوع میکروارگانیسم تشخیص داده شده در آزمایشات، پزشک درمان را تعیین می‌کند. پنومونی باکتریای معمولا با تجویز آنتی‌بیوتیک درمان اما در نوع ویروسی از تجویز هر نوع آنتی‌بیوتیک پرهیز می‌گردد.استراحت همراه با غذای سالم و افزایش مصرف مایعات بهترین راه کار درمانی در نوع پنومونی ویروسی سالمندی است. عدم توجه به مراقبت های لازم در زمینه ذات الریه ویروسی اصلی ترین عامل انتقال و بستری بیمارستانی سالمندان به وخامت شدید می‌باشد.
اگرچه داروها با هدف کاهش و کنترل علائمی مانند تب و درد بیمار تجویز اما از دادن داروهای سرکوب کننده سرفه جلوگیری می‌شود. سرفه کمک بزرگی برای تخلیه عفونت از ریه ها، تنها در صورت اختلال در خواب و استراحت مریض در مان می‌گردد.
عوارض ناشی از ذات الریه در سالمندان:
عفونت خونی: ورود عفونت به خون باعث آسیب و آلودگی سایر اعضای حیاتی و مهم بدن مانند مغز می‌گردد.
پلوریس و آمپیوما: اتهاب غشای ریه پلوریس و تجمع مایعات در ریه را آمپیوما می‌گویند.
- آبسه ریه: یه ناحیه پر از مایعات عفونی یا چرک در قسمت آلوده ریه ایجاد می‌شود.
- سندرم حاد تنفسی (ARDS): نارسایی تنفسی به دلیل آسیب شدید ریه رخ می‌دهد.
پیشگیری از ذات‌الریه
بیماری پنومونی در سالمندان دارای سیستم ایمنی ضعیف بیشتر و برای جلوگیری از آن بهترین اقدامات عبارتند از:
تزریق واکسن پنومونی:
واکسن ها معمولا از 23 سویه مختلف پنومونی باکتریایی جلوگیری اما در افراد سالمند پاسخ ایمنی مناسب نداشته و مدت زمان کمتر در آنها موثر است. بنابرین توصیه به تزریق اولین دوز واکسن در 50 سالگی سپس تزریق دوم در 65 سالگی و مجدد هر 5 سال یکبار می شود.
- واکسن آنفلوانزا:
ذات الریه گاهی به عنوان عفونت ثانویه در افراد مسن مبتلا به انفلوانزا رخ داده که تحقیقات مختلف واکسن آنفلونزا را عامل مهمی برای پیشگیری از این عفونت مطرح کرده‌اند.
- شستن دست ها:
دست های سالمندان و مراقبین آنها عامل مهمی برای انتقال میکروارگانیسم ها و شستن بهترین راه پیشگیری از این انتقال است.
- بهداشت دهان و دندان:
آلودگی دندان های مصنوعی یا عفونت یک دندان خراب در سالمندان می تواند شروع کننده بیماری بوده لذا آموزش بهداشت دهان و دندان سالمند از طریق پرستار و ویزیت داندانپزشکی منظم سالمندان امری مهم است.
- عادت های خوب زندگی:
ورزش های منظم مصرف غذایهای سالم و استراحت خوب از عادتهایی است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن سالمندان و جلوگیری از ابتلا به بیماری های عفونی می‌باشد.
- پرهیز از تماس با افراد بیمار:
افراد سالخورده به دلیل سیستم ایمنی ضعیف تر باید از افراد مبتلا به بیماری های عفونی حتی سرماخوردگی دور نگه داشته شوند.
